I. THÂN THẾ:
Trưởng Lão Hòa Thượng thượng Giác hạ Lượng, thế danh Đinh Ngọc Thanh, bút hiệu Tuệ Đàm Tử. Sinh ngày 11 tháng 10 năm 1935 (năm Ất Hợi), tại làng Bằng Châu, Xã Đập Đá, Huyện An Nhơn, Tỉnh Bình Định. Thân phụ là cụ Ông Đinh Trấp, pháp danh Thiện Vinh. Thân mẫu là cụ bà Phạm Thị Két, pháp danh Như Bình. Ngài là người con thứ 5 trong gia đình có 12 anh chị em. Sinh trưởng trong một gia đình thuần lương đạo đức và được sự hướng dẫn của Hòa Thượng Bích Liên, nên cậu bé Đinh Ngọc Thanh mới 10 tuổi đã được quy y Tam Bảo và được ban cho pháp danh Hồng Cát.
Sanh ra và lớn lên trong thời kỳ chiến tranh loạn lạc. Nhưng với tâm hiếu học đã cố gắng vượt qua những khó khăn của thời cuộc nên cũng học hết phần Tú Tài II. Năm 1955, Người lập gia đình cùng cô Nguyễn Thị Sen, pháp danh Ngọc Nữ sanh được 3 người con trai (Trúc, Viên, Phước). Cả gia đình đều là cư sĩ thuần lương mộ đạo.
Nhân duyên hội đủ, người được Đức Thầy Giác An, trưởng giáo đoàn III ban cho pháp danh Thiện Nhẫn và làm trưởng ban hộ trì Tăng Đoàn Khất Sĩ Hành Đạo. Phật tử Thiện Nhẫn cảm mến đức độ của Đức Thầy, nên đã khuyến khích thân phụ cúng dường đất để thành lập Tịnh Xá tại làng Bằng Châu. Nay là Tịnh Xá Ngọc Duyên, do Đức Thầy Giác An ấn chứng và đặt tên.
II. XUẤT GIA:
Vì kính mến giáo lý y bát Khất Sĩ, nên Ngài đã quyết chí lên đường xuất gia học đạo làm người Tăng sĩ du phương.
Năm 1961, Phật tử Thiện Nhẫn chính thức xin vào tập sự xuất gia, học hạnh tịnh nhơn công quả.
Năm 1962, được Đức Thầy cho thọ Sa Di giới tại Tịnh Xá Ngọc Cát, Thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình thuận, và ban cho pháp danh Giác Lượng.
Năm 1966, Thọ Cụ Túc Giới tại Tịnh Xá Ngọc Phúc; Thành phố Pleiku, Tỉnh Gia Lai. Sau khi thọ đại giới, Ngài tinh tấn hành trì con đường Tam vô lậu học, hy sinh tận tụy phụng sự cho Giáo hội nên được thầy Bổn Sư tin tưởng, Giáo đoàn thương mến giao phó nhiều trọng trách quan trọng.
III. HÀNH ĐẠO & ĐẠO NGHIỆP:
Trong quá trình tu học tại Quốc nội, ngài được đề cử làm: Trưởng Ban Hoằng Pháp, Trưởng Ban Từ Thiện Xã Hội, trụ trì nhiều ngôi tịnh xá Giáo Đoàn III.
Năm 1970 được cử làm Trị Sự Trưởng Giáo Đoàn III, là một vị Tăng trẻ được nhận lãnh trách nhiệm Trị Sự Trưởng thời bấy giờ.
Năm 1971, Giáo Hội Tăng Già Khất Sĩ Việt Nam cử làm Phó tổng thư ký hội đồng trị sự Trung ương. Từ năm 1974 đến năm 1978 giữ chức vụ Phó tổng thư ký Hội Đồng Trị Sự Trung Ương Giáo Hội Tăng Già Khất Sĩ Việt Nam nhiệm kỳ II kiêm trưởng Ban hoằng pháp Giáo Đoàn III.
Năm 1980, theo vận nước nổi trôi và như có sứ mạng hành đạo tại nước ngoài Ngài rời Việt Nam sau gần một năm ở trại Tỵ Nạn Palawan – Philippines, ngày 9 tháng 7 năm 1981, Ngài được định cư tại Hoa Kỳ do Cố Đại Lão Hòa Thượng Thích Giác Nhiên, Đệ I Pháp chủ Giáo Hội Phật Giáo Tăng Già Khất Sĩ Thế Giới bảo lãnh về Tổ Đình Minh Đăng Quang, thuộc thành phố Westminster, Tiểu bang California. Trong những năm tháng trú tại Tổ Đình, Ngài đã tham gia vào thành viên Giáo Hội Phật Giáo Tăng Già Khất Sĩ Thế Giới và cùng với Đại Lão Hòa Thượng Đệ I Pháp chủ chung lo Phật sự cho Giáo Hội.
Năm 1982 do nhu cầu Phật sự và sự thỉnh mời của Phật tử, Ngài từ Tổ Đình Minh Đăng Quang, thành phố Wesminster về San Jose, Miền Bắc Cali thuyết pháp, hướng dẫn tu tập. Nơi đây, Ngài đã thành lập Pháp Duyên Tịnh Xá.
Năm 1983, được mời làm Viện Trưởng Viện Hành Đạo của Giáo Hội Phật Giáo Tăng Già Khất Sĩ Thế Giới.
Hoà Thượng cùng chư Tôn Đức Tăng Bắc Cali nhiều lần hội họp tìm cách nối kết hàng Tăng lữ đang sinh sống tại Hoa Kỳ để hỗ trợ trong việc tu học và hành đạo.
Năm 1985, Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam tại Hoa Kỳ đã mời Ngài giữ chức Trưởng Vụ Xã Hội, chăm lo Ủy lạo, cứu trợ Đồng bào các trại tỵ nạn Đông Nam Á.
Năm 1986 Giáo Hội Phật Giáo Tăng Già Khất Sĩ Thế Giới, trong Đại Hội khoáng đại đã Tấn phong Ngài lên giới phẩm Thượng Tọa.
Năm 1989 được mời làm Phó Chủ Tịch Hội Nghị Toàn Quốc Người Việt tại Hoa Kỳ, đặc trách về Xã Hội và quyền điều hành An Việt Foundation.
Năm 1990 thành lập nhà xuất bản Nguồn Sống và là thành viên Ban vận động thành lập Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hải Ngoại tại Hoa Kỳ. Thành viên phong trào phát huy tinh thần Diên Hồng.
Năm 1992 được mời làm Tổng thủ quỹ Ban Tổ Chức Đại Hội thành lập Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hải Ngoại Tại Hoa Kỳ. Sau khi Giáo Hội được thành lập, Ngài được mời vào thành viên Hội Đồng Đại Diện; phó chủ tịch Hội Đồng Giám Luật; phó chủ tịch Hội Đồng Điều Hành kiêm Vụ trưởng vụ xã hội, nhiệm kỳ I từ 1992 đến 1995.
Năm 1994, sáng lập viên và được mời làm Chủ Tịch Hội Đồng Hợp Tác Tôn Giáo Bắc California nhiệm kỳ I năm 1994-1995.
Năm 1996 Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hải Ngoại tại Hoa Kỳ trong đại hội khoáng đại lần thứ Nhất của nhiệm kỳ II, được mời vào ngôi vị phó Chủ Tịch Hội Đồng Điều Hành, Đặc Trách Giải Trừ Pháp Nạn.
Năm 1998 Giáo Hội Phật Giáo Tăng Già Khất Sĩ Thế Giới tấn phong Ngài lên hàng giáo phẩm Hòa Thượng.
Năm 2001 Hội Đồng Liên Tôn Đoàn Kết Hải Ngoại được thành lập tại công trường La Fayette trước Tòa Bạch Ốc, Ngài được mời giữ chức vụ Chủ Tịch.
Năm 2007, tạo mãi 20 acres đất để sáng lập một Trung Tâm Phật giáo tại thành phố Fresno, Tiểu bang California.
Năm 2008, thành lập Đoàn Du Tăng Thế Giới.
Năm 2010, Thành lập Tổ Đình Giác An và Pháp Duyên Tịnh Xá được chính thức dời từ thành phố San Jose về Fresno.
Năm 2015, sau khi Đại Lão Hòa Thượng Đệ I Pháp Chủ Thích Giác Nhiên viên tịch. Tại Tổ đình Minh Đăng Quang trong Đại Hội của Giáo Hội Chư Tăng, Ni cung thỉnh Ngài vào ngôi vị Đệ II Pháp Chủ cho đến ngày viên tịch.
Đức Đệ II Pháp Chủ hơn nửa thế kỷ làm Tăng sĩ, thực hành Bồ tát hạnh, luôn dấn thân gánh vác những trọng trách lớn lao cho Đạo Pháp, cho Giáo Hội. Ở Ngài - Bi, Trí, Dũng luôn là một bài học sống động trong việc làm cũng như lời nói. Như trong tác phẩm Đối Thoại Hòa Bình, Ngài đã dạy:
“Người hành đạo đương thời không ủy mị,
Không bi quan, không yếm thế với đời,
Không yếu hèn lúc nhân loại chơi vơi,
Không lấp mắt khi nước nhà nguy biến. (Tuệ Đàm Tử)
Sau 54 năm vừa tu học vừa hành đạo,
Ngài đã trụ trì, kiến lập và xây dựng trên 10 ngôi Tịnh Xá thuộc các tỉnh thành miền Trung, Việt Nam. Tại Hoa Kỳ, Ngài được mời thỉnh giảng tại các đạo tràng như Vạn Phật Thánh Thành, Chùa Kim Sơn tại San Francisco thuộc hệ thống của Hòa Thượng Tuyên Hóa. Tham dự Đại Hội Liên Hữu Phật Giáo Thế Giới Lần thứ 18 tại Đài Loan và lần thứ 19 tại Bangkok, Thailand.
Làm Tôn chứng sư đàn đầu cho các giới đàn xuất gia, thọ giới của hệ phái và Giáo hội các nước như Thailand và Ấn Độ.
Thuyết trình viên trong nhiều Đại hội như đại hội Hội Đồng Hợp Tác Tôn giáo Bắc California và Đại hội Phật giáo cho Hòa Bình.
Từ thiện xã hội, Ngài nhiều lần tổ chức ủy lạo các trại tỵ nạn ở Thailand như Panat Kikhom,..v.v. Các trại ở Phi Luật Tân như Palawan và Bataan và Cứu trợ thiên tai bão lụt cho đồng bào trong nước.
Năm 1989, Ngài đại diện cho GHPG Tăng Già Khất Sĩ Thế Giới gửi thư đến Tổng Thống George Bush xin can thiệp về việc cưỡng bách hồi hương của hơn trăm ngàn người Việt Tỵ Nạn tại các trại Đông Nam Á.
Văn Hóa: Ngài trước tác và biên soạn các tác phẩm như Tiểu Thừa Biện Minh Luận; Phật Đạo trong Nỗi Lòng Thao Thức; Nghi Thức Tụng Niệm; Lưu Kỷ;..v.v.
Đức Trưởng Lão Hòa Thượng không những là một Tăng Sĩ với tấm lòng vị tha, mà còn là một nhà thơ với bút hiệu là Tuệ Đàm Tử, Ngài đã sáng tác rất nhiều tập thơ và truyện. Có 13 tập thơ đã được in như: Tài Đức Giao Tranh; Đất Việt Thờ Người Việt; Những Cánh Hoa Thơ I và II; Thông Điệp Hòa Bình; Việt Nam Quê Hương Tôi;..v.v…Còn lại 9 tác phẩm vừa truyện vừa thơ về Thời Đại, Lịch sử, Đạo Đời còn đang in, chưa xuất bản.
Ngoài vai trò làm chủ bút, chủ biên, giám đốc nhà xuất bản Nguồn Sống và Pháp Duyên, Ngài còn được mời cộng tác cho nhiều tác phẩm.
Cuộc đời và đạo nghiệp của Ngài thật đáng cho muôn đời kính ngưỡng:
Một niệm chí thành, mười phương cảm ứng
Một nén hương, một cành hoa… một tấm lòng…
Kính dâng lên Đức Đệ Nhị Pháp Chủ… mà ngào ngạt lan toả khắp tam thiên.
IV. HẠNH NGUYỆN VIÊN MÃN:
Sau hơn 80 năm nơi cõi thế, gần 60 năm hoằng pháp độ sanh, chu du bốn biển năm châu, hạ tiễn thu sang, cỗ xe tứ đại cũng đã mỏi mòn, thuận theo quy luật của đất trời, Trưởng lão Hòa thượng bắt đầu hiện tướng suy mòn theo lẽ.
Kính tưởng nhớ Tôn Sư, bậc thầy lãnh đạo tối cao Đức Đệ Nhị Pháp Chủ Giáo Hội Phật Giáo Tăng Già Khất Sĩ Thế Giới, hàng Tông Môn Pháp Quyến, Pháp tử, Phật tử, đồng đạo, đồng hương tứ chúng chúng con xin thắp nén hương lòng kính tiếc và nhất tâm Cầu Nguyện Giác Linh Đức Ngài sớm hội nhập Ta Bà, hoá độ quần sanh.
Nam Mô Giác Linh Trưởng Lão Hòa Thượng Đệ Nhị Pháp Chủ Giáo hội Phật giáo Tăng-già Khất sĩ Thế giới Thượng Giác Hạ Lượng thuỳ từ chứng giám.
VP. VIỆN HÀNH ĐẠO và MÔN ĐỒ PHÁP QUYẾN phụng soạn.